دکتر جلال الدین شیرژیان
وکیل پایه یک دادگستری
به استناد مفاد ماده ۱۰۰ ق. م. م ۳۱ خرداد ماه آخرین موعد تسلیم اظهارنامه مالیات بر درآمد مشاغل عملکرد سال ۱۴۰۱ است. لذا کلیه وکلا و کارآموزان وکالت مکلفند اظهارنامه مالیات عملکرد سال ۱۴۰۱ را حداکثر تا پایان خرداد ماه سال ۱۴۰۲ به صورت الکترونیکی به سارمان امور مالیاتی محل اشتغال پروانه وکالت خود تسلیم نمایند.
همچنین آن دسته از وکلا و کارآموزان وکالت که شرایط مفاد دستورالعمل تعیین مالیات مقطوع سال ۱۴۰۱ موضوع تبصره ماده ۱۰۰ قانون.م.م را دارند، می‌توانند نسبت به تکمیل، تایید و ارسال آن در همین مهلت مقرر قانونی ( ۳۱ خرداد ) اقدام نمایند، (بدیهی است در این صورت دیگر نیازی به تسلیم اظهارنامه مالیاتی نیست).
اصلی‌ترین و مهم‌ترین شرط برخورداری از معافیت مالیاتی پایه‌ی ۳۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومانی برای سال ۱۴۰۱، تسلیم “اظهارنامه مالیاتی مطابق مقررات” تا پایان خرداد ۱۴۰۲ است.
مطابق با مقررات موجود،کلیه اعضای محترم مرکز همانند سایر صاحبان مشاغل، مکلفند برای اعلام درآمد خود یکی از این دو کار را انجام دهند:
۱. یا فرم مالیات مقطوع تبصره ماده ۱۰۰ را که در سامانه my. Tax.gov.ir سازمان امور مالیاتی به نام مودی قرار داده شده را تکمیل و ارسال فرمایند.
۲. یا فرم الکترونیکی اظهارنامه مالیاتی را با دقت تکمیل و ارسال نمایند.
بنابراین در صورت عدم تکمیل و ارسال فرم مالیات مقطوع موضوع تبصره ماده ۱۰۰ ق. م. م الزاما مکلف به تکمیل و تسلیم اظهارنامه مالیاتی از طریق درگاه My.tax.gov.ir سازمان امور مالیاتی خواهید بود.
توجه داشته باشیم اینکه در جامعه گفته می‌شود، چنانچه ذرآمد سالانه شما تا ۶ میلیارد و ۷۲۰ میلیون تومان است نیازی به تسلیم اظهارنامه مالیاتی نیست، منوط به این است که فرم مالیات مقطوع موضوع تبصره ماده ۱۰۰ را که به نام شما در سامانه my.tax.gov.ir قرار داده شده را در وقت مقرر تکمیل و ارسال نمائید و حتما کد رهگیری دریافت کنید.
نکته قابل تامل این است که کلیه صاحبان مشاغل زیر مشمول دستورالعمل مورخ ۲۷/ ۲/ ۱۴۰۲ سازمان امور مالیاتی در خصوص مالیات مقطوع سال ۱۴۰۱ نمی‌باشند و در اجرای مقررات ماده ۱۰۰ ق م م مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی خواهند بود:
صاحبان مشاغلی که میزان فروش کالا و خدمات آنها بیش از ۶ میلیارد و ۷۲۰ میلیون تومان است.
صاحبان مشاغلی که در اجرای جزء ۲ بند ز تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور مکلف به استفاده از پایانه‌های فروشگاهی شده اند. [کلیه صاحبان حرف و مشاغل پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی و دامپزشکی و فروشندگان تجهیزات پزشکی که پروانه کار آنها توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا سازمان نظام پزشکی ایران صادر می‌شود و کلیه اشخاص شاغل در کسب و کارهای حقوقی اعم از وکالت، مشاوره حقوقی و خانواده]
صاحبان مشاغلی که بر اساس اطلاعات واصله از سامانه سوت زنی نسبت به استفاده از پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان اقدام ننموده اند.
صاحبان مشاغلی که برای آنها فرم مالیات مقطوع در سامانه نمایش داده نمی‌شود.
طبق ماده ۱۹۲ ق. م. م جریمه عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی فارغ از اینکه گروه اول یا دوم یا سوم باشید %۳۰ مالیات و «غیر قابل بخشودگی» است.
متن ماده ۱۹۲ ق.م.م: در کلیه مواردی که مؤدی یا نماینده او که به موجب مقررات این قانون از بابت پرداخت مالیات مکلف به تسلیم اظهارنامه مالیاتی است چنانچه نسبت به تسلیم آن در موعد مقرر اقدام نکند، مشمول جریمه غیرقابل بخشودگی معادل سی درصد (۳۰%) مالیات متعلق برای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون و ده درصد (۱۰%) مالیات متعلق برای سایر مؤدیان می‌باشد.
حکم این ماده درمورد درآمدهای کتمان شده در اظهارنامه‌های تسلیمی و یا هزینه‌های غیرواقعی نیز جاری است.
تبصره ـ سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است تکالیف و وظایف مؤدیان مالیاتی در مورد نحوه تنظیم و مواعد زمانی تسلیم اظهارنامه مالیاتی را از طریق رسانه ملی، روزنامه‌های کثیرالانتشار و سایر وسایل ارتباط جمعی به اطلاع عموم برساند.
میزان مالیات بر اساس اظهارنامه تسلیمی چگونه محاسبه می‌شود؟
مالیات متعلقه بر اساس اظهارنامه تسلیمی مودیان به نرخ مذکور در ماده ۱۳۱ قانون مالیاتهای مستقیم توسط سازمان امور مالیاتی برآورد و محاسبه خواهد شد. اینک به موجب آخرین اصلاحات صورت گرفته در قانون طبق تصویب‌نامه سازمان امور مالیاتی به شماره ۷۷۸۹۹ / ت۵۹۷۲۷ ه مورخ ۱۴۰۱/۰۵/۰۹ مبالغ مندرج در بندهای سه‌گانه ماده ۱۳۱ ق. م. م به شرح ذیل می‌باشد:
بند یک ماده ۱۳۱ ق. م. م: تا میزان دو میلیارد ریال درآمد، مشمول مالیات سالانه به نرخ %۱۵
بند دو ماده ۱۳۱ ق. م. م: نسبت به مازاد دو میلیارد ریال درآمد تا میزان چهار میلیارد ریال درآمد، مشمول مالیات سالانه به نزخ %۲۰
بند سه ماده ۱۳۱ ق. م. م: نسبت به مازاد چهار میلیارد ریال درآمد، مشمول مالیات سالانه به نرخ %۲۵
البته لازم به یادآوری است که محاسبه میزان درآمد و مالیات متعلقه به هر یک از بندهای سه‌گانه‌ی ماده ۱۳۱ ق. م. م. پس از کسر معافیت‌های قانونی و هزینه‌های مودی که مورد پذیرش اداره امور مالیاتی مربوطه قرار گرفته باشد، صورت خواهد گرفت.
آیا تبصره ماده ۱۰۰ برای همه منابع مالیاتی قابل اعمال است؟
خیر، امکان استفاده از تبصره ماده ۱۰۰، شامل تمامی منابع مالیاتی نمی‌شود. این تبصره صرفا درباره منبع مالیات بر درآمد عملکرد است و در سایر موارد، تعیین مالیات مودیان باید با طی کردن مراحل تسلیم اظهارنامه و حسابرسی مالیاتی انجام پذیرد. تنها مؤدیان مشاغل یعنی اشخاص حقیقی می‌توانند از این امکان استفاده کنند و اشخاص حقوقی برای مالیات بر درآمد عملکرد خود باید اظهارنامه مالیاتی را در موعد مقرر تسلیم نمایند. مشاغلی که با مشارکت مدنی بین چند شخص یا سازنده انجام می‌شود نیز می‌توانند از مزایای تبصره ماده ۱۰۰ برای تعیین مالیات مقطوع بدون ضرورت تسلیم اظهارنامه و حسابرسی مالیاتی یهره مند گردند.
استفاده از تبصره ماده ۱۰۰ چه محدودیت‌هایی را بر مودی تحمیل می‌کند؟
با اینکه استفاده از این تبصره با مزایایی همراه است اما محدودیت‌هایی را هم برای مودی مالیاتی ایجاد می‌کند. به طور مثال مودیانی که از این تبصره استفاده کنند دیگر نمی‌توانند از مشوق موضوع ماده ۱۳۱ قانون تخفیف نرخ مالیاتی بابت افزایش درآمد مشمول مالیات نسبت به سال گذشته استفاده کنند. همچنین مودیان نمی‌توانند از ماده ۱۳۷ قانون در مورد امکان کسر هزینه‌های درمانی از درآمد استفاده کنند. بنابراین در صورتی ک مودی متقاضی اعمال مقررات قانونی از جمله مواد ۱۳۷ (هزینه‌های درمانی)، ۱۶۵ (خسارات ناشی از حوادث)، ۱۷۲(کمک‌های بلاعوض به برخی نهادها و اشخاص) ق. م. م در خصوص عملکرد درآمد سال ۱۴۰۱ خود باشد، شایسته است نسبت به تسلیم اظهارنامه مالیاتی اقدام نماید.
مشمولین تبصره ماده ۱۰۰ از چه تسهیلاتی برخوردار می‌شوند؟
معافیت از نگهداری اسناد و مدارک
معافیت از تکمیل و ارائه اظهارنامه مالیاتی
محاسبه و پرداخت مالیات بر عملکرد سالیانه مشاغل به صورت مقطوع
تقسیط مالیات مقطوع حداکثر تا چهار ماه به صورت مساوی
کتمان درآمد در تکمیل فرم تبصره ماده ۱۰۰ چه عواقبی در پی دارد؟
چنانچه متعاقبا اسناد و مدارک مثبته‌ای به دست‌اید که موید فروش و درآمد بیش از فروش یا درآمدی باشد که مبنای محاسبه و تعیین مالیات قرار گرفته است، دو حالت برای مودی قابل طرح است:
درآمد کتمان شده مودی کمتر از ۶۷,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال است.
مجموع درآمد کتمان شده مودی بیشتر از ۶۷,۲۰۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال است.
چنانچه درآمد کتمان شده مودی کمتر از حدنصاب تبصره ماده ۱۰۰ باشد:
در صورتی که مبلغ مابه التفاوت بیش از ۱۵% باشد، مالیات ما‌به‌التفاوت با رعایت مقررات از طریق سازمان مطالبه خواهد شد. ما‌به‌التفاوت مالیات مطالبه شده در اجرای این بند از دستورالعمل، مشمول جریمه موضوع ماده ۱۹۲ ق.م.م نخواهد شد.
چنانچه درآمد کتمان شده مودی بیشتر از حدنصاب تبصره ماده ۱۰۰ باشد:
مودی مذکور مشمول مفاد تبصره ماده ۱۰۰ ق.م.م نبوده و علاوه بر محاسبه و مطالبه مالیات بر اساس مقررات ماده ۹۷ ق.م.م، مشمول جرایم مالیاتی زیر خواهد شد:
جریمه عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی در موعد مقرر قانونی
عدم امکان استفاده از کلیه معافیتها و نرخ صفر از جمله معافیت موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م