مرتضی حصاری
عضو هیئت علمی پژوهشگاه
میراث فرهنگی و گردشگری
با نگاهی به نیاز روز جامعه و بخشهای تخصصی میراث فرهنگی بهویژه انجام کاوشهای علمی باستانشناسی، این پرسش مطرح میشود که: سرپرست هر گروه کاوش علمی باستانشناسی باید از بین کدام متخصصان انتخاب شود؟
سرپرستی کاوش باستانشناسی را فقط به دانشآموختگان رشته باستانشناسی و آن هم با دارا بودن تجربههای مختلف میدانی میتوان واگذار نمود؛ کاوش به سایر دانشآموختگان به مانند کاوش غیرعلمی توسط قاچاقچیان است که همواره منجر به از بین بردن بافت باستانی و همینطور از بین بردن تحلیلهای باستانشناسی و علوم میان رشتهای میگردد.
البته در این میان همچون بسیاری از علوم دیگر، در رفع برخی ابهامات و تقویت برخی یافتهها از متخصصان سایر شاخههای علمی نیز بهره برده میشود و در آینده نیز بهرهمند خواهد شد. این رویکرد و بهرهگیری از دیگر دانشها در علم باستانشناسی، امتیاز ارزندهای برای تقویت باستانشناسی کشور در سطح ملی و بینالمللی است.
حفظ امنیت کاوش
حفظ امنیت محل کاوش نیز موضوع دیگری است که در این مقوله مورد توجه قرار میگیرد. در مقوله کاوش همواره این نکته مدنظر باستانشناسان است که با انجام اقداماتی به منظور کمتر صدمه دیدن اعضای کاوش و همینطور انتخاب بهترین روش کاوش وارد شدن صدمات احتمالی را به آثار به حداقل رساند که این مهم به عهد سرپرست کاوش و همراهی اعضای تیم کاوش اوست.
در اینباره امنیت مکان کاوش به عهده دستگاههای نظارتی از جمله یگان حفاظت و همکاری نیروی انتظامی است. به جز میزان اندک بودجه پژوهشی که در اختیار اعضای تیم کاوش هست، تامین امنیت وظیفه سرپرست تیم کاوش نیست.
حمایت دوستداران باستانشناسی
میراث فرهنگی میتواند با جذب حمایت مالی و معنوی، بخشی از مردم را که به میراث فرهنگی علاقهمند هستند، در کاوشهای علمی دراز مدت و یا مرمت بناها و اشیای هنری به عنوان همیار تیم اصلی کاوش شرکت دهد و از این روش، حس کنجکاوی و دوستداری میراث فرهنگی کشور را نیز مدیریت کند.
دستگاههای موظف با جلوگیری از فروش دستگاههای مختلف فلزیاب، حس زود پولدار شدن را با تهیه فیلمهای آموزشی و مستند کنترل کنند.
ضعفهای قانونی
مجلس محترم شورای اسلامی بایستی با تهیه قوانین جدید و بهروز، مجازات کاوشهای غیرقانونی را بهروز کند. اشیای هنری و تاریخی در خانهها و موزههای شخصی را به منظور نمایش و نیز عرضه به موزههای محلی، شخصی و دولتی مدیریت و قانونی نماید. این راهکار عرضه و تقاضای مالکیت هنر ملی پنهان در جامعه را مستند خواهد کرد.