غریبآبادی: آمریکا و غرب با اعمال تحریم علیه مردم ایران مرتکب جنایت علیه بشریت شدهاند/ دولت باید زمینههای طرح شکایت بیماران قربانی تحریم در محاکم سایر کشورها را فراهم سازد
تحریمهایی که ناقض حقوق بشر است، چه نتایجی دارد؟ اولین مورد این است که فاقد مشروعیت هستند و کشورها ملزم به اجرای آن نیستند چرا که مغایر با منشور ملل متحد هستند؛ دیگر اینکه مسئولیت بینالمللی برای مجریان و واضعان آنها ایجاد میکند
نخستین همایش بینالمللی حقوق بشری با عنوان «تاثیر تحریمهای ظالمانه بر سلامت بیماران» با سخنرانی دبیر ستاد حقوق بشر و با حضور اندیشمندان داخلی و خارجی و همچنین صاحبنظران حقوق بشری برگزار شد.
ارتباط تحریم با حقوق بینالمللی و حقوق بینالمللی بشری
کاظم غریبآبادی، دبیر ستاد حقوق بشر و معاون امور بینالملل قوه قضاییه، ضمن تشکر از دستاندرکاران این همایش و اعضای کانون هموفیلی، گفت: یک موضوع در بحث تحریمهای یکجانبه ارتباط تحریم با حقوق بینالمللی و حقوق بینالمللی بشری است.
دبیر ستاد حقوق بشر با اشاره به اینکه تحریمها تقسیمبندیهای متعددی دارند مانند تحریمهای بینالمللی و یکجانبه، اظهار کرد: تحریمهای بینالمللی صرفا در چارچوب فصل هفت شورای امنیت وضع میشوند و برابر منشور تحریمها مجاز هستند، اما همان تصمیمات هم تابع محدودیتهایی هستند.
غریبآبادی با بیان اینکه طبق منشور تصمیماتی که شورای امنیت میگیرد باید با مفاد منشور مطابقت داشته باشد، بیان کرد: اگر تصمیمی در چارچوب شورای امنیت گرفته شود و برخی از انواع حقوق بشر را نقض کند، مغایر با منشور است.
دبیر ستاد حقوق بشر ضمن اشاره به دستهای دیگر از تحریمها، عنوان کرد: دسته دوم، تحریمهای یکجانبه است؛ این موضوع به این مفهوم نیست که یک کشور آنها را وضع میکند، بلکه میتواند چند کشور باشند؛ هر تحریمی که خارج از چارچوب شورای امنیت باشد، یکجانبه است؛ اکنون آمریکا و اتحادیه اروپا جلودار این دسته از تحریمها هستند.
وی توضیح داد: موضوعی نیز در تحریمها تحت عنوان تحریمهای فراسرزمینی وجود دارد؛ کشورها مادامی که موافقتنامههای دوجانبه و بینالمللی مرتبط خود را نقض نکنند، میتوانند در مورد روابط اقتصادی و تجاری خود با سایر کشورها تصمیم بگیرند اما آمریکا میگوید هر طرفی که تحریمهایش را رعایت نکند، مشمول مجازات خواهد بود که این امر خلاف حقوق بینالملل و منشور ملل متحد است.
غریبآبادی با تاکید بر اینکه تحریمهای یکجانبه مغایر با حقوق بشر است، گفت: کشورهایی که اکنون واضع و مجری تحریمها هستند تعهدات مختلفی را نقض میکنند؛ اگر اتفاق کوچکی در یک کشور در حال توسعه بیفتد برخی کشورها که واضعان و مجریان تحریمها هستند فریاد حقوق بشری سر میدهند، اما اگر در اثر اقدامات آنها هزاران فرد جان خود را از دست بدهند، اهمیتی برایشان ندارد.
تحریمها مغایر حقوقهای بشری هستند
معاون امور بینالملل قوه قضاییه، تاکید کرد: تحریمها در زمینه حق حیات، حق غذا، حق بهداشت و سلامت، حق آموزش، حق توسعه مغایر حقوقهای بشری متعددی هستند.
غریبآبادی، در بخشی دیگر اضافه کرد: در حوزه فروش نفت، تحریمها مانع بیش از ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیارد دلار فروش نفت طی سالیان گذشته شده است؛ وقتی نفت یک کشور را تحریم میشود، میخواهند زیربناهای توسعه آن کشور را منهدم کنند.
وی با اشاره به نقض حق برخورداری از استاندارهای مناسب زندگی و حق دادرسی عادلانه در اثر تحریمها، عنوان کرد: تعدادی از افراد را وارد فهرست تحریم میکنند بدون اینکه مستنداتی ارائه کنند و یا حق دفاع به آنها بدهند.
دبیر ستاد حقوق بشر، بیان کرد: تحریمهایی که ناقض حقوق بشر است، چه نتایجی دارد؟ اولین مورد این است که فاقد مشروعیت هستند و کشورها ملزم به اجرای آن نیستند چرا که مغایر با منشور ملل متحد هستند؛ دیگر اینکه مسئولیت بینالمللی برای مجریان و واضعان آنها ایجاد میکند.
تاثیر تحریمها بر جامعه ایرانی
غریبآبادی، اضافه کرد: موضوع بعدی، تاثیر تحریمها بر جامعه ایرانی از منظر گزارشات بینالمللی است؛ مهمترین گزارشی که در این زمینه بطور مستند تولید شده است، گزارش خانم دوهان، گزارشگر ویژه اقدامات قهری یکجانبه سازمان ملل، از بازدید سال قبل خود به شورای حقوق بشر بود؛ آمریکا و غربیها که مدعی حقوق بشر هستند، مخالف این گزارشگر بوده و به قطعنامه تمدید مأموریت وی رای منفی میدهند؛ حتی به هنگام ارائه گزارش وی در شهریور سال گذشته حاضر نشدند در سالن اجلاس باشند؛ آنها تحمل انتقاد از خود را هم ندارند.
معاون امور بینالملل قوه قضاییه، افزود: در گزارش خانم دوهان آمده است که چالشهای عمدهای در تهیه دارو و تجهیزات پزشکی نجات دهنده تولید شده توسط شرکتهای خارجی برای درمان بیماران خاص وجود دارد.
به گفته دبیرستاد حقوق بشر، بحث معافیتهای بشردوستانه و پایبندی بیش از حد به تحریمها نیز در حوزه بهداشت و سلامت در گزارش مذکور مورد اشاره قرار گرفته است.
غریبآبادی با بیان این نکته که تبعیت بیش از حد به تحریمها و عدم کارآمدی معافیتهای به اصطلاح بشروستانه به خاطر این است که آمریکا مزورانه با مقررات خود برخورد میکند، یادآور شد: آمریکاییها کانالهای نقل و انتقال مالی را میبندند و شرکتهای بیمه را نیز تهدید میکنند تا با ایران همکاری نکنند؛ اقدام آنها در کاغذ یک چیز و در عرصه عمل چیز دیگری است.
دبیر ستاد حقوق بشر با یادآوری این مطلب که اخیرا آلنا دوهان، مکاتبهای را با آمریکا و کمیسیون اروپا درباره آثار تحریمها داشته، اما پاسخی دریافت نکرده، گفت: گزارشگر ویژه تحریمها همچنین با یک شرکت سوئیسی درباره بیماران خاص مکاتبه و نگرانی خود را ابراز کرد اما باز هم پاسخی دریافت نکرد.
گزارش آلنا دوهان درباره ایران
غریبآبادی، در بخشی دیگر اظهار کرد: بحث افزایش هزینههای سلامت در ایران در گزارش آلنا دوهان مطرح شده است؛ بیماران خاص هم رنج بیماری دارند و هم رنج هزینههای درمان و با رنج تامین داروها نیز باید مواجه شوند و جنایتی بالاتر از این در حوزه حقوق بشر نیست.
دبیر ستاد حقوق بشر همچنین عنوان کرد: در گزارشها موضوع ۴ برابر شدن میزان مرگ و در بین بیماران تالاسمی به دلیل تحریمها اشاره شده است.
به گفته غریب آبادی، یک راه مقابله با این تحریمها، افزایش آگاهی و آگاهیسازی برای خارج از کشور در مورد آثار غیرانسانی و مخرب تحریمهاست.
وی بیان کرد: ادبیات بسیار قوی در تحریمهای یکجانبه تولید شده که ایران جلودار آن بوده است؛ این فعالیتها باید ادامه پیدا کند و کارزارهایی درباره آن ایجاد شود.
معاون امور بینالملل قوه قضاییه با اشاره به اینکه طرح شکایت در دادگستری تهران در شعبه ۵۵ را نیز توصیه میکنیم، اعلام کرد: ۲ پرونده درباره بیماران تالاسمی و پروانهای مطرح و رسیدگی شدهاند؛ همچنین از قربانیان میخواهیم علیه واضعان و مجریان تحریم و شرکتهای مربوطه طرح شکایت کنند؛ اقدامات حقوقی و قصایی در این زمینه مانند دیوان لاهه و طرح دعوا در محاکم ملی کشورها نیز ضروری است.
لزوم طرح دعوی علیه واضعان و مجریان تحریم
وی با طرح این پرسش که چرا نباید قربانیان و شاکیان علیه کشورهای ناقض طرح دعوی کنند؟، اظهار کرد: از همین جا از بخشهای ذیربط دولتی و اجرایی میخواهم بودجه خاصی را برای طرح دعوی اختصاص بدهند تا به هموطنان خود که قربانی ترور و تحریم هستند کمک کنیم تا بتوانند در محاکم آن کشورها طرح دعوا کنند.
غریب آبادی با تاکید بر اینکه تحریمها جنایت علیه بشریت هستند، اضافه کرد: صاحبنظران تحریم را مانند یک ابزار جنگی میبینند چرا که آثار تحریمها بر همه کشور تاثیرگذار خواهد بود و مردم عادی از این تحریمها متضرر میشوند؛ همچنین تحریمها جنایت نسلکشی نیز هستند، چرا که بعضا یک گروه خاص از مردم را مانند بیماران خاص هدف قرار میدهند
دبیرستاد حقوق بشر همچنین گفت: ما یک بخش بهداشت و سلامت قوی در ایران داریم و از تلاشهای همه افراد سهیم در این حوزه قدردانی میکنم؛ تلاش زیادی شده تا آثار تحریمها بر بخش سلامت و بهداشت کاهش یابد، اما این رافع مسئولیت واضعان و مجریان تحریم نیست.
تحریمهای آمریکا ظالمانه و غیرقانونی هستند
در بخشی از این همایش نیز سید عباس عراقچی، دبیر شورای راهبردی روابط خارجی، گفت: بحثی که من میخواهم داشته باشم درباره تحریمهای آمریکا در زمینه دارویی و به قول خودشان کالاهای بشردوستانه است.
وی با اشاره به اینکه این موضوع که اقلام از تحریمها معاف هستند ادعایی باطل است، اظهار کرد: تحریمهای آمریکا ظالمانه و غیرقانونی هستند و معمولا در حوزههای اقتصادی و همچنین تبعات آن بر معیشت و اقتصاد بررسی میشود.
عراقچی با بیان این مطلب که تحریمهای مذکور در دیگر حوزهها تاثیر گذاشته و تبعات بسیاری را دارند، بیان کرد: آمریکا باید پاسخگوی جنایاتی که علیه مردم مرتکب شده، باشد. دبیر شورای راهبردی روابط خارجی ادامه داد: تاثیر تحریم ها همچنین در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی بررسی میشود؛ آمریکا حق ندارد خود را پشت ژست بشردوستانه و اینکه مواد دارویی و غذایی را از تحریم مستثنی کرده پنهان کند چرا که اقداماتش یک تحریم سفت و سخت در این حوزه برقرار کرده است.
تحریمهای آمریکا یک شبکه گسترده را دربرمیگیرد
عراقچی در بخشی دیگر با طرح این موضوع که آمریکاییها این ادعا را دارند که مواد غذایی و داروها از تحریمها معاف است که ادعای باطلی است، گفت: تحریمهای آمریکا یک شبکه گسترده را دربرمیگیرد؛ همچنین آنها استثنائات و شرط و شروطی قرار دادند که عمل به آنها را برای شرکتهای دارویی غیرممکن میکند. وی با بیان اینکه شرکتهای دارویی برای همکاری با ایران باید هزینههای هنگفتی پرداخت کنند تا مشخص شود شروط «اوفک» در آن اعمال شود، عنوان کرد: این موضوع تنها شامل شرکتهای غربی نمیشود بلکه شرکتهای غیرغربی را نیز شامل میشود، این مشکل در تراکنشهای مالی هم وجود دارد. دبیر شورای راهبردی روابط خارجی، افزود: بانک مربوطه باید از «اوفک» استعلام کند؛ پس از مانع بانک مانع بیمه و حمل و نقل وجود دارد و آنها هم این شرط و شروط را مقابل خود دارند. به گفته وی، تجهیزات دارویی نیز یک مورد دیگر است چرا که واردات اینها مشمول تحریم میشود و یک بنبست ایجاد میشود؛ همچنین نرم افزارهای پزشکی که باید مرتب بهروز شود، اما شرکتها زیر بار این قصیه نمیروند.