گفتگو: حامی عدالت – لیلا جعفری
حامی عدالت: کتاب «مطالعه تطبیقی ماهیت و آثار اسناد رسمی در حقوق ایران، فقه امامیه و حقوق بینالملل» بهار امسال وارد بازار کتاب شده است. چتر دانش انتشار و چاپ این اثر را به عهده دارد. تعداد ۱۵۳ صفحه و شمارگان یکهزار نسخه از خصوصیات این کتاب به شمار میرود. این اثر حقوقی که به نمایشگاه کتاب امسال نیز راه پیدا کرده بود از تالیفات دکتر عبدالرضا اسکندری است. این مدرس حوزه و دانشگاه دکترای فقه و مبانی حقوق دارد و تالیفات دیگری نیز در کارنامه کاری خود دارد. «قاعده وزر در مصاف باحبس تعزیری»، «ترجمه کتاب القضائ وسائل الشیعه» دیگر آثار او به شمار میرود. با هم گفتوگوی حامیعدالت را با این مولف جوان و فعال در عرصهی حقوق میخوانیم.
بفرمایید نگارش کتاب چند وقت طول کشید؟
نگارش کتاب حدود ۹ ماه طول کشید.
چهطور شد که به فکر تالیف این اثر افتادید؟
با توجه به جایگاهی که اسناد به خصوص اسناد رسمی در اثبات دعاوی دارد علاقه داشتم که با شناخت و معرفی ماهیت و آثار سند رسمی به جامعه حقوقی خدمتی کرده باشم. همین شد که تالیف و تحقیق این کتاب را شروع کردم.
برای آشنایی بیشتر مخاطبان محترم هفتهنامه، توضیحی کلی در ارتباط با اثر تالیفی خود ارائه کنید.
کتاب مطالعه تطبیقی ماهیت و آثار سند رسمی در حقوق ایران، فقه امامیه و حقوق بینالملل، پژوهشی است با رویکرد نو به آیه ۲۸۲ سوره مبارکه بقره که به مومنین دستور نگارش و ثبت دیون مالی و شاهد گرفتن بر آن را میدهد. این تحقیق در دو فصل کلی ساماندهی گردیده است. فصل اول اختصاص به کلیات و مبانی تحقیق دارد و فصل دوم پیرامون بدنه اصلی تحقیق یعنی معرفی ماهیت و آثار سند رسمی ساماندهی شده است. خواننده این تحقیق علاوه بر آشنایی تفصیلی با ماهیت و آثار سند رسمی، اجمالا با مفاد کنوانسیون بینالمللی حل و فصل اختلافات ناشی از میانجیگری و قلمرو آن و نیز قلمرو اتحادیه بینالمللی سردفتران آشنا میشود.
تحقیق و پژوهشی که در رابطه با این تالیف داشتید چگونه بوده است؟
از کتابخانههای مجازی مانند نور لیب و نور مگز و نیز ایران داک و… بهره مند بودم. با چند نفر از سردفتران کهنه کار نیز مشورت و گفتوگو داشتم.
از منابع غیرفارسی نیز استفاده کردهاید؟ منبعی را که به کار بردهاید نام ببرید.
مصباحالفقاهه آیتالله خویی، ریاض المسائل و تفسیر مجمع البیان از کتب عربی بود که در حوزه معرفی فقهی سند و معناشناسی کریمه ۲۸۲ بقره به آن مراجعه داشتم.
از دو منبع انگلیسی زبان هم برای شناخت جایگاه سند رسمی در نظم حقوقی بینالملل استفاده کردم که در پایان اثر به آن اشاره شده است.
در انتخاب منابع از نشریات نیز بهره بردهاید؟
منابعی که در تحقیق در این زمینه کار شده بیشتر به شکل کتاب است؛ چراکه نشریه تخصصی با موضوع اسناد رسمی بنده ندیدم. شاید برای همین است که کمتر نویسندهای به نگارش مقاله در این زمینه روی آورده باشد.
مخاطب اصلی این کتاب را چه گروهی از مخاطبان کتاب در نظر گرفتهاید؟
مخاطب اصلی کتاب، اساتید و دانشجویان حقوق و فقه، سردفتران و کارکنان دفاتر اسناد رسمی و نیز کادر قضائی کشور و وکلای دادگستری هستند.
نثر کتاب به گونهای نوشته شده است که اشخاص غیرحقوقی نیز بتوانند از آن بهره ببرند؟
میتوانم بگویم اشخاصی که گذرشان به دادگاه، دادسرا یا دفاتر اسناد رسمی افتاده باشد نیز بیبهره از مطالعه این کتاب نخواهند بود.
دستآورد و نتایجی که در تحقیقات خود به دست آوردهاید چیست؟
یافتههای بنده در این تحقیق مختصر اولا دستیابی به نگاه کلی و راهبردی نسبت به سند رسمی و عدم اکتفا به اسناد رسمی سنتی و رایج است. ثانیا پیدا کردن خلاهای موجود در زمینه سند رسمی از جهت تفاوت ماهوی و شکلی کشورهای مختلف در این زمینه است. اگرچه با تشکیل اتحادیه بینالمللی سردفتران، تا حدی هماهنگیهای لازم صورت گرفته اما این اتحادیه شروع راه پرپیچ و خم یکسانسازی اسناد رسمی است.
در رابطه با موضوع تالیف، شرایط حقوقی کشور را چگونه ارزیابی میکنید؟ پیشنهادی در این رابطه ارائه کنید.
در سالهای اخیر با راهاندازی سامانه ثبت الکترونیکی سند، سامانه تصدیق اصالت سند و… شرایط کاملا دگرگون شده است. مشکلی که گاهی باعث اطاله روند صدور سند رسمی در دفاتر میشود عدم هماهنگی بین دستگاههای مختلف است.
شرایط چاپ کتب حقوقی را در کشور چگونه میبینید؟ به عنوان یک مولف از روند چاپ آثار حقوقی از جمله آثار خود راضی هستید؟
بنده با مشکل خاصی مواجه نبودم.ولی میتوانم بگویم که تنها نکتهای که نیاز به اصلاح دارد نبود نظارت محتوایی و تخصصی در این زمینه است.
رعایت نثر و روانی آن در کتابهای حقوقی گاهی بین مولفان کتب حقوقی کمتر مورد توجه قرار میگیرد چون بیشتر این دسته از نویسندگان به دنبال انتقال محتوای علمی به مخاطب هستند. شما در نگارش اثر خود تا چه اندازه به این موضوع توجه داشتهاید و یا برای آن وقت صرف کردهاید؟ در این باره از نویسندگان و ادیبانی که صرفا تخصص در نثرنویسی دارند هم کمک گرفتهاید؟
در این زمینه خوانندگان محترم باید قضاوت کنند اما بنده سعی کردم تا حد امکان از ادبیات تخصصی و کلماتی که ممکن است برای بسیاری از افراد نامانوس باشد فاصله بگیرم تا این تحقیق برای بیشتر مردم قابل درک و خوانش باشد.