هفته نامه

تجزیه و تحلیل اصول قانون اساسی

علیرضا یاری

پژوهشگر ونویسنده مسائل حقوقی

 پژمان غفوری

پژوهشگر

اصل دوازدهم:

دین رسمی ایران، اسلام و مذهب جعفری اثنی‌عشری است و این اصل الی الابد غیرقابل تغییر است و مذاهب دیگر اسلامی اعم از حنفی، شافعی، مالکی، حنبلی و زیدی دارای احترام کامل هستند و پیروان این مذاهب در انجام مراسم مذهبی، طبق فقه خودشان آزادند و در تعلیم و تربیت دینی و احوال شخصیه (ازدواج، طلاق، ارث و وصیت) و دعاوی مربوط به آن در دادگاه‌ها رسمیت دارند و در هر منطقه‌ای که پیروان هر یک از این مذاهب اکثریت داشته باشند، مقررات محلی در حدود اختیارات شوراها بر طبق آن مذهب خواهد بود، با حفظ حقوق پیروان سایر مذاهب.

نکته اول: این اصل به بحث دین و مذهب اشاره دارد.

نکته دوم: اصل دوازدهم غیر قابل تغییر است.

نکته سوم: حکومت، حکومت دینی است و دین اسلام و مذهب اثنی عشری ( دوازده امامی ) است.

نکته چهارم: اصل دوازدهم به مذاهب دیگر اشاره می‌کند.

نکته پنجم: سایر مذاهب طبق فقه خودشان آزادند من جمله در آموزش دینی – احوال شخصیه ( ازدواج، طلاق، وصیت و ارث ) و دعاوی مربوط به احوال شخصیه در دادگاه‌ها رسمیت دارند.

نکته ششم: در سراسر ایران، در هر منطقه‌ای پیروان این مذاهب اکثریت داشته باشند مقررات مربوط به شوراها طبق آن مذهب خواهد بود با حفظ حقوق پیروان سایر مذاهب.

نکته هفتم: اصل دوازدهم از جمله اصول کاربردی است به ویژه در مباحث احوال شخصیه.

نکته هشتم: اصل دوازدهم قابلیت استنادی زیادی دارد.

 

اصل سیزدهم:

ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت‌های دینی شناخته می‌شوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل می‌کنند.

نکته اول: این اصل به ادیان مختلف اشاره دارد.

نکته دوم: تنها اقلیت‌های دینی شناخته شده در این اصل عبارتند از: زرتشتی، کلیمی و مسیحی که در تعلیمات دینی طبق دین خودشان عمل می‌کنند.

نکته سوم: اگر در اصول دوازدهم و سیزدهم قانون اساسی به ادیان غیر مذکور اشاره شود این ادیان در قانون اساسی شناخته شده و معتبر نیستند.

نکته چهارم: مذاهب و ادیان اصل سیزدهم حصری هستند و تمثیلی نیستند.

 

اصل چهاردهم:

به حکم آیه شریفه «لا ینهاکم الله عن الدین لم یقاتلوکم فی الدین و لم یخرجوکم من دیارکم ان تبروهم و تقسطوا الیهم ان الله یحب المقسطین» دولت جمهوری اسلامی ایران و مسلمانان موظفند نسبت به افراد غیر مسلمان با اخلاق حسنه و قسط و عدل اسلامی عمل نمایند و حقوق انسانی آنان را رعایت کنند. این اصل در حق کسانی اعتبار دارد که بر ضد اسلام و جمهوری اسلامی ایران توطئه و اقدام نکنند‌.

نکته اول: این آیه به مفاهیم ارتباط مسلمانان با غیر مسلمانان اشاره می‌کند.

نکته دوم: دولت و ملت تکلیف دارند که با افراد غیر مسلمان با اخلاق حسنه، قسط و عدل اسلامی عمل نمایند و حقوق انسانی آنها را رعایت نمایند.

نکته سوم: افراد غیر مسلمان در اصل چهاردهم شامل مواردی است که در اصل سیزدهم ذکر شده ( ایرانیان زرتشتی – کلیمی و مسیحی ).

نکته چهارم: شرط اعتبار در اصل چهاردهم کسانی است که بر ضد اسلام و جمهوری اسلامی اقدام نکنند.

 

اصل پانزدهم:

زبان و خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.

نکته اول: زبان و خط رسمی مشترک فارسی است.

نکته دوم: این اصل به بحث زبان، خط، تاریخ و پرچم رسمی کشور اشاره می‌کند.

 

اصل شانزدهم:

 از آنجا که زبان قرآن و علوم و معارف اسلامی عربی است و ادبیات فارسی کاملاً با آن آمیخته است این زبان باید پس از دوره ابتدایی تا پایان دوره متوسطه در همه کلاسها و در همه رشته‌ها تدریس شود.

نکته اول: این اصل اشاره به زبان قرآن و علوم معارف اسلامی که همان زبان عربی است می‌پردازد.

نکته دوم: الزام بر تدریس درس عربی تا پایان دوره متوسطه.

 

اصل هفدهم:

مبدا تاریخ رسمی کشور هجرت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) است و تاریخ هجری شمسی و هجری قمری هر دو معتبر است، اما مبنای کار ادارات دولتی هجری شمسی است. تعطیل رسمی هفتگی، روز جمعه است.

نکته اول: مبدا تاریخ رسمی کشور هجرت پیامبر اسلام ( ص ) است.

نکته دوم: تاریخ هجری شمسی و هجری قمری هر دو معتبر است. اما مبنای کار ادارات دولتی هجری شمسی است.

نکته سوم: تعطیل رسمی هفتگی، روز جمعه است.

 

اصل هجدهم:

پرچم رسمی ایران به رنگهای سبز و سفید و سرخ با علامت مخصوص جمهوری اسلامی و شعار «الله اکبر» است.

نکته اول: این اصل اشاره به پرچم ایران دارد که شعار اصلی آن الله اکبر است.

 

اصل نوزدهم:

مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند این‌ها سبب امتیاز نخواهد بود.

نکته اول: یک اصل بسیار مهم است که به بحث برابری و تبعیض نژادی اشاره می‌کند.

نکته دوم: اصل نوزدهم هر گونه امتیازی بر مبنای رنگ، نژاد، زبان و مانند اینها را نفی می‌کند.

 

اصل بیستم:

همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند.

نکته اول: در این اصل به حقوق مردم و حمایت قانون بار رعایت موازین اسلامی پرداخته شده است.

 

 

سوالات تستی:

۱ –  اقلیت های دینی که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته شد ه اند، کدامند؟

الف ) مسیحی و بهایت

ب ) کلیمی – وهابیت

ج ) کلیمی – زرتشی، بهائیت

د ) کلیمی – مسیحی –  زرتشتی

پاسخ گزینه د میباشد.

 

۲- زبان و خط رسمی و مشترک ایران.‌‌.. است؟

الف ) عربی                 ب ) کردی

ج ) فارسی د ) ترکی

پاسخ گزینه ج میباشد.

 

۳ – کدام یکی از اصول زیر الی الابد غیر قابل تغییر است؟

الف ) اصل دوازدهم                      ب ) اصل سیزدهم‌

ج ) اصل چهاردهم                       د ) اصل پانزدهم

پاسخ گزینه الف میباشد.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *