اما وزارت بهداشت از همان ابتدا این ارتش عظیمی که به صورت بالقوه در کشور وجود داشت را انکار کند و این باعث شد وزارت بهداشت از جامعه جدا بیفتد. فصیحی تصریح میکند:” حالا پزشک متخصص ما داروی چند میلیونی را برای بیمار تجویز میکند اما در نهایت بیمار فوت میکند. پزشکان منصف از روشهای طب سنتی در درمان کرونا استفاده کردند اما برخی پزشکان به دلیل غرور بیجا و احساس خطر بابت منافع خود در برابر این ماجرا ایستادگی کردند در حالی که حالا بعد از چند ماه معلوم شده داروهای گران قیمتی که وزارت بهداشت تجویز آنها را توصیه کرده بود هیچکدام بر روی درمان کووید ۱۹ اثر ندارند. “
وی با تاکید بر اینکه این مسئله اعتماد مردم به پزشکان را هم خدشه دار کرده، می افزاید:” اما در این میان وزارت بهداشت باید پاسخ دهد که چرا بدون هیچگونه پشتوانه علمی یک سری داروی بی‌خاصیت را وارد جامعه کردند در صورتی که پشتوانه کتابهای قدیمی طب سنتی و سالها فعالیت متخصصان طب سنتی می‌توانست در این زمینه راهگشا باشد اما کنار گذاشته شد.”
فصیحی درباره رویکرد اخیر وزارت بهداشت در روی خوش نشان دادن به طب سنتی هم معتقد است:” بیراهه رفتن وزارت بهداشت، غرور بیجا و منافعشان باعث شد ارتش عظیمی طب سنتی را که در بین مردم جایگاه مهمی داشت کنار بگذارند اما توانایی طب سنتی در درمان کرونا موجب شده تا اعتماد مردم به طب سنتی نسبت به گذشته افزایش چشم‌گیری داشته باشد. این باعث شد تا وزارت بهداشت مجبور شود تعدادی از داروهای گیاهی که در حال حاضر استفاده می‌شود و مقداری هم وابستگی سیاسی و اقتصادی به سیستم وزارت بهداشت داشتند را بپذیرد. اما خیلی دیر است و ۹ ماه متخصصین طب سنتی به خاطر اینکه حرف متفاوتی از حرفهای وزارت بهداشت میزدند تنبیه و مجبور شدند تا روشهای درمانی طب سنتی برای کرونا را به شکل سینه به سینه در کلیپهای فضای مجازی به مردم ارائه دهند از سوی دیگر هم بسیاری از پزشکان زحمتکش طب کلاسیک از درمان کرونا مستاصل شده‌اند و نمی‌دانند باید چه دارویی به مریض بدهند. داروهای آنتی بیوتیک متعدد مثل آزیترومایسین و یا سایر داروهای آنتی بیوتیک که موجب بروز مقاومت دارویی در جامعه شده است. “
وزارت بهداشت باید روشنگری کند
در بحث کارآزمایی بالینی و رتبه نخست ایران در این کارازمایی و رد شدن اثر تمام این داروها ابهامات فراوانی را پیش روی قرار می دهد. آیا نباید وزارت بهداشت در این باره شفاف سازی کند که چه قراردادی میان ایران و سازمان جهانی بهداشت بوده و دلیل این همکاری گسترده با وجود عوارض احتمالی این داروها چه بوده است؟
فصیحی در پاسخ به این سوال می گوید:” به نظر من این وظیفه رسانه هاست و این سوالی است که مردم دائم از ما می‌پرسند که چرا وزارت بهداشت ما را موش آزمایشگاهی کرده و فلان دارو را برای ما تجویز کردند که اثر نداشت. رسانه‌ها باید این پرسش را ایجاد بکنند تا وزارت بهداشت مجبور شود پاسخ دهد.”
این متخصص عفونی با اشاره به اینکه این موضوع به عنوان یک دستاورد از سوی دکتر ملک زاده عنوان شد،تصریح میکند:” وزارت بهداشت و فردی مثل دکتر ملک زاده که مردم را در این ماجرا دچار بحران کرد، باید پاسخگو باشد که سودشان در چه بود و چه دلیلی داشتند که این داروها را وارد کردند؟ این داروها را از کدام کشور وارد کرده‌اند؟ پول این داروها در جیب چه کسی رفت؟”
فصیحی از تجربه شخصی خود در رابطه با همکاری با دو ستاد مرکزی کرونای کشور در دو استان مختلف برای گنجاندن روشهای درمان طب سنتی در برنامه‌های ستاد کرونا می گوید و اینکه اما به صراحت متوجه شده این افراد تحت فشار قرار گرفته‌اند که دیگر در جلسات مرکزی صحبتی از استفاده از طب سنتی برای درمان کرونا نداشته باشند.
مرامنامه طب سنتی برای آزمایشهای دارویی
این پزشک خاطرنشان می کند:” اگر آقای دکتر مردانی عضو ستاد ملی مقابله با کرونا طب سنتی را شیادی می‌داند ما به ایشان پاسخ می‌دهیم که آقای دکتر شیادی این است که یک داروی ناشناخته را بر روی مردم آزمایش کنیم و نتایج این آزمایش را برای کشورهای دیگر بفرستیم. حتی آن دارو را هم از کشورهای دیگر بگیریم. اگر خودمان این دارو را تولید کرده بودیم و آزمایش می‌کردیم شاید این قدر این همه ناراحت‌کننده نبود. اما ما دارویی را خریده‌ایم و پول آن را هم دادیم در حالی که تحت آزمایش بودیم. در صورتی که در طب سنتی مرامنامه‌ای داریم که وقتی پزشکی می‌خواهد داروی گیاهی را بر روی بیماران آزمایش کند که ببیند در موردی مثل کرونا موثر هست یا نه، آن دارو را به صورت رایگان در اختیار بیماران قرار میدهد.”
فصیحی به تحقیقات بالینی خودش بر روی اثربخشی زنجبیل اشاره می کند و می افزاید:” با وجود اینکه این دارو در داروخانه‌ها موجود است و مردم می‌توانند آن را تهیه کنند و مجوز سازمان غذا و دارو را دارد، چون بر روی بیماران کرونا تست نشده بود در بیمارستانی که من فعالیت می‌کردم به صورت کاملاً رایگان دارو را در اختیار بیماران قرار دادم؛ چون هنوز نتیجه آن قطعی نشده بود. اما آنها دارویی که ساخت کشور دیگری است و بابت آن مقدار زیادی از خارج شد و پشتوانه علمی هم نداشتند و هیچکس نگفت داروی هپاتیت b یا مالاریا کرونا را درمان کند، تنها بر اساس فرضیه‌ای که در وزارت بهداشت شکل می‌گرفت یا به خاطر همکاری با سازمان‌های خارجی، دارو را از کشورهای خارجی خریدند و آن را در مردم تحمیل کردند و در نهایت هم گفتند این داروها اثر نداشته و مردم ما به عنوان موش آزمایشگاهی این تحقیقات بودند”.
از نگاه وی درست است که کرونا پیش از این نبوده اما سایر بیماری‌های مشابه مانند آنفولانزا بوده و از همین اطلاعات می‌توانستند برای درمان کرونا استفاده کنند؛ به جای آنکه داروی هپاتیت سی یا مالاریا را به بیمار بدهد، می‌توانستند از داروهایی در طب سنتی اثر بخشی آن برای بیماری های ریوی اثبات شده و می‌تواند علائم بیماری را بهبود ببخشد استفاده کنند.
فصیحی تاکید می کند:” ما داروهای در دسترس طب سنتی را داریم که نسبت به داروهای شیمیایی مصرف آن بسیار ارزان‌تر است و و عوارض و طریقه مصرف آن را مردم می‌دانند اگر ما بتوانیم پزشک و بیمار را هم از لحاظ درمان و هم از لحاظ تغذیه با هم ارتباط بدهیم ۱۰۰ درصد موفقیت ایجاد می‌شود. همین که وزارت بهداشت اذعان کرد که داروهای گیاهی در درمان کرونا موثر است خیلی از پزشکانی که دوست داشتند از این درمان استفاده کند اما می‌ترسیدند وارد این عرصه شده‌اند. اما ما نمی‌توانیم صبر کنیم تا ۶ ماه دیگر تعداد مرگ و میرها بالاتر و بد همین الان باید ورود جدی‌تر به طب سنتی را جدی بگیریم.”
مردم موش آزمایشگاهی شدند
اکرم فلاح محقق طب ایرانی اسلامی وسوزنی هم در این باره به خبرنگار «حامی عدالت» می‌گوید:” متاسفانه مردم ایران تبدیل به یک موش آزمایشگاهی برای آزمایش داروهای کرونا بوده‌اند، بی‌آنکه خودشان باخبر باشند، البته با این تفاوت که حداقل موش آزمایشگاهی هزینه‌ای برای تحقیقاتی که روی آن انجام می‌شود نمی‌پردازد، اما مردم ما در این حدود ۹ ماهی که کرونا در کشورمان شیوع پیدا کرده است، هزینه‌های سنگینی پرداخته‌اند. “
وی تصریح می کند:” در این باره دو نکته مهم وجود دارد؛ اول، اصول اولیه هر تحقیقاتی می‌گوید افرادی که تحت تحقیقات قرار می‌گیرند باید از این موضوع آگاه باشند، اما مردم ما بدون آگاهی، تبدیل به سوژه تحقیقاتی شدند. دوم، افرادی که در تحقیقات شرکت می‌کنند نباید هزینه‌ای بپردازند و این درحالی است که مردم با مبالغ ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان و حتی بیشتر، برای درمان خود هزینه پرداخت کرده‌اند و علیرغم این هزینه‌های گزاف، در نهایت جنازه عزیزانشان را تحویل گرفته اند. در حالی که احتمالا وزارت بهداشت مبلغ هنگفتی بابت حضور ۳۵۰۰ نفر در این کارآزمایی دریافت کرده است. از سوی دیگر حتما سازمان جهانی بهداشت بابت این رتبه اول شدن ایران پاداشی به وزارت بهداشت ما داده است و این رتبه نخست مزایایی برای این وزاتخانه یا معاونت تحقیقاتی داشته است و این وزارتخانه باید در این باره شفاف سازی کند.”
فلاح با اشاره به سیاستهای آزمون و خطای وزارت بهداشت و سازمان جهانی بهداشت می افزاید:” در اردیبهشت و خرداد به رغم آنکه رعایت پروتکلهای بهداشتی کمتر بود و در ابتدا اصلا خود وزارت بهداشتی‌ها می کفتند ماسک نزنید ما فوتی هایمان به ۳۰-۴۰ نفر رسید اما حالا با وجود استفاده همگانی از ماسک فوتی های ما اینقدر زیاد شده است و این نیازمند توضیح و شفاف سازی وزارت بهداشت است و این افزایش آمار یا به دلیل عوارض دارویی و یا اتفاقات دیگری در بیمارستانها می افتد و یا آمار سازی می شود. “
به گفته وی هم اکنون جلسات ستاد ملی مقابله با کرونا پشت درهای بسته و بدون حضور نماینده ای از مجلس یا نماینده ای از طب سنتی برگزار می شود و بعد از اینکه کاری همچون همین شرکت در کارآزمایی بالینی WHO انجام شد آنرا رسانه ای می کنند در حالی که مردمی که در این کارآزمایی شرکت کرده بودند باید از قبل می دانستند که در این آزمون هستند و بدون رضایت و بدون اطلاع آنان این کار از نظر اخلاقی و حقوقی قابل قبول نیست.
به گفته این پزشک هیچ قراردادی بین این افراد و وزارت بهداشت نبوده و آنها از این مسئله آگاهی نداشتند و اگر این چنین بود بعد از طرح این شائبه اسناد آنرا ارائه می کردند.
فلاح با اشاره به سوابقی که در حوزه همکاری ایران با WHO در حوزه تحدید جمعیت بود می افزاید:” همانطور که بابت آن همکاری ما جایزه و وام بانک جهانی را گرفتیم مطمئنا در این همکاری هم مزایایی برای وزارت بهداشت وجود داشته است. “
قانون و اخلاق حسنه دو سد در مقابل
قرارداد آزمایش دارو یا واکسن
ولی الله حسینی دکترای حقوق عمومی و مدرس دانشگاه درباره شرایط حقوقی و اخلاقی آزمایشات دارویی به خبرنگار «حامی عدالت» می‌گوید:” در کشور ما مقررات خاصی در زمینه حمایت از افرادی که داوطلبانه داوطلب آزمایشهای پزشکی می‌شوند وجود ندارد اما در بحث‌های حقوق سلامت برخی حق‌ها وجود دارد؛ مثل حفظ اسرار و داده‌ها در پرونده پزشکی و محرمانه بودن اطلاعات افرادی که داوطلب تست‌های پزشکی می‌شوند. ”
وی در پاسخ به این سوال که در صورت بروز عوارض احتمالی چنین آزمایشاتی تکلیف افراد داوطلب چه می‌شود تصریح میکند:” در واقع شاید بشود آزمایش‌ها را در قالب قراردادهای خصوصی برد. به طور مثال بیمارستان یا یک موسسه پژوهشی و علمی با فرد داوطلب قرارداد ببندد. اگر به این صورت باشد می‌توانیم بگوییم این آزمایشات تابع قراردادهای فردی است. “
به گفته این وکیل دادگستری البته این قراردادهای خصوصی هم شرایطی دارد. این وکیل دادگستری درباره شرایط این قراردادهای می‌افزاید:” البته این قراردادهای خصوصی هم دو شرط مهم دارد؛ یکی اینکه نباید بر خلاف قانون باشد و دوم اینکه نباید بر خلاف اخلاق حسنه باشد. “
رئیس سابق مجتمع قضائی محلاتی در این باره توضیح میدهد:” وقتی فردی خود را در معرض خطر قرار میدهد اینجا با اهم و مهم مواجهیم؛ یعنی فرد برای چیزی که اهم است یعنی حفظ بهداشت و سلامت جامعه فرد موضوع مهم که سلامت خودش باشد را به خطر می‌اندازد. این مسئله از موارد مختلف حقوقی قابل بحث است اما اگر کسی بخواهد از نظر حقوقی از این افراد حمایت کند به نظرم بهترین راهکار این است که از این افراد در قالب قراردادهای خصوصی حمایت شود و موسسه و فردی که داوطلب آزمایش دارو شده است می‌توانند در قالب قرارداد خصوصی با داوطلبان آزمایش واکسن، چالش‌های حقوقی احتمالی را حل و فصل کنند.”
