چه عواملی وجود دارد که زمین‌خواری شکل می‌گیرد و چه عواملی موجب می‌شود تا زمین‌خوار فرصت زمین‌خواری پیدا کند؟
وقتی زمین‌های کشاورزی و باغ‌ها و که عمدتا در محل‌های خوش آب و هوا هستند تبدیل به ویلا و اماکن مسکونی می‌شود ارزش ریالی ملک چند برابر می‌شود که برای افراد سودجو، انگیزه‌ی مناسبی برای تغییر کاربری حساب می‌شود و در بعضی از موارد این جرم به صورت سازمان‌یافته و متحدالشکل صورت می‌پذیرد. در این رابطه عدم نظارت ارگان‌هایی که باید از این تغییر کاربری پیشگیری کنند، می‌تواند افراد سودجو و فرصت‌طلب را به زمین‌خواری سوق دهد.
به نظر می‌رسد در بین اقداماتی که در هشت ماه اخیر که در سمت دادستان شهر اشتهارد بوده‌اید، پیشتر از همه به پدیده‌ی زمین‌خواری توجه نشان داده‌اید، درست است؟
اقدامات دیگری هم صورت گرفته است، اما زمین‌خواری قضیه‌ی مهمی است. تعرض به منابع طبیعی در عصر حاضر به شقوق مختلفی صورت می‌پذیرد، از جمله زمین‌خواری، کوه‌خواری، کویرخواری، جنگل‌خواری و غیره، دست‌اندازی به طبیعت و برهم زدن نظم آن، صدمات غیر قابل جبرانی را به حیات بشری و موجودات زنده می‌تواند وارد کند لذا حفظ منابع طبیعی در این ایام که آلودگی‌های مختلفی هر روزه به آب و خاک و هوا وارد می‌شود از اوجب واجبات است. رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، با نگاهی متفکرانه در اسفند ماه ۱۳۹۳ فرمودند: «حالا بحث زمین‌خواری، یواش یواش شده کوه‌خواری. بنده گاهی که می‌روم ارتفاعات شمال تهران را نگاه می‌کنم، انسان واقعا خیلی متاسف می‌شود، بارها من در دیدار با مسئولان شهری و مسئولان دولتی و مانند این‌ها مسائل را در میان گذاشته‌ام، خب تلاش هم کرده‌اند، لیکن قاطع باید برخورد کنند، مسئولان باید در مقابل این سوءاستفاده کننده‌ها، قاطعیت به خرج دهند، عرضه به خرج دهند.». در برنامه‌ی تحول قوه‌ی قضائیه نیز حضرت آیت‌الله رئیسی نگاه ویژه‌ای به حفظ منابع طبیعی داشته‌اند و این مورد را صراحتا به تمامی مراجع قضائی سراسر کشور ابلاغ نموده‌اند. از این رو اهمیت موضوع بسیار روشن است.
دادستانی در رابطه با زمین‌خواری تا چه اندازه اختیارات و امکان اقدام دارد؟
مسئول اصلی حفظ منابع طبیعی که میراثی گران‌بهاست، چه بر اساس قانون و چه بر اساس طرح تحول قضائی، بر عهده‌ی مدعی‌العمومیان جامعه یعنی دادستان‌ها است. لذا یکی از وظایف اصلی و اساسی دادستان‌ها حفاظت و پاسداری از امنیت جامعه، حقوق عمومی و بیت‌المال و صیانت از منابع طبیعی و اراضی ملی است. تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغ‌ها در حاشیه شهرها یکی از موارد مبتلا به تعرض به منابع طبیعی و اراضی ملی است.
اقدامی که دادستانی اشتهارد در حفظ این منابع و اراضی داشته است چیست؟
دادستانی شهرستان اشتهارد در سال ۱۳۹۹ برنامه‌ی خاص و ویژه‌ای را در راستای مبارزه با این پدیده‌ی شوم طراحی و با موفقیت به منصه ظهور رسانده است. در سال جاری دادستانی اشتهارد با همکاری جهاد کشاورزی، نیروی انتظامی و نهادها و ارگان‌های ذیربط در اجرای تبصره ۲ ماده ۱۰ قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها قریب به یک‌صد هکتار از اراضی موصوف که منتهی به احداث بنا شده بود (قبل از تکمیل بنا) تخریب و به اعاده به وضع سابق نموده است.
تخریب این بناهای غیرمجاز، بیشتر در کدام نواحی از اشتهارد صورت گرفته است؟
این تخریب در نواحی رحمانیه و جعفرآباد صورت گرفته و در سه مرحله انجام شده است. هر مرحله نیز یک روز کامل طول کشید. تعدادی از این بناهای غیرمجاز پیش از تشکیل پرونده تخریب شد و عده‌ای هم پس از صدور رای دادگاه.
چه مجازاتی برای سازندگان متخلف این بناها در نظر گرفته شده است؟
تخریب به علاوه‌ی جزای نقدی مجازات غصب‌کنندگان این اراضی بود. جزای نقدی بین این متخلفان متغیر بوده و به خزانه‌ی دولت واریز شده است.
چند نفر در این رابطه متخلف شناخته شده‌اند؟
این زمین‌خواران حدود ۸۰ نفر بودند.
آیا شکایتی از سوی این هشتاد نفر صورت گرفته است؟
خیر، خوشبختانه شکایتی وجود نداشته است. چون همه‌ی این افراد اقرار داشتند که مرتکب جرم شده‌اند.
برای جلوگیری از بروز دوباره‌ی این اتفاقات چه تدابیری داشته‌اید؟
پیشگیری از وقوع جرم سرلوحه‌ی اقدامات دادستانی اشتهارد است، از این رو اقداماتی به منظور جلوگیری از تغییر کاربری زمین، طراحی و ابلاغ شده است.
این اقدامات چیست؟
توجیه و آموزش و تذکر به دهیاری‌ها و مشاورین املاک در راستای عدم صدور مجوز و عدم معامله املاک و اراضی ملی، اخطار و تذکر به فروشندگان مصالح ساختمانی و تاسیسات مبنی بر عدم فروش ملزومات به افرادی که درصدد ارتکاب این جرم هستند، فعالسازی و آموزش عوامل بسیج محلات و اهالی و بومیان مبنی بر گزارش سریع تغییر کاربری‌ها و همچنین رصد و پایش‌‌های الکترونیکی و استفاده از دوربین‌ها در محل‌های آسیب‌پذیر، از جمله اقدامات دادستانی اشتهارد در رابطه با پیشگیری از تغییر کاربری اراضی است.
از روزی که تخریب بناهای غیرمجاز، در اشتهارد صورت گرفته است، آیا باز هم موردی در این زمینه مشاهده شده است؟
با نظارتی که صورت می‌گیرد و با اعمال قانون شدید، پیشگیری ما کاملا جواب داده است و خوشبختانه تا کنون موردی مشاهده نشده است.
عملیات موفقیت‌آمیز دادستانی اشتهارد را به استان‌ها و شهرهای دیگری که هنوز از این پدیده رنج می‌برند، توصیه می‌کنید؟
به طور کلی استان البرز برای مبارزه با تغییر کاربری، قرارگاهی تشکیل داده به نام قرارگاه صیانت از بیت‌المال که در استان البرز به صورت پایلوت اجرا شده است و کاملا موفقیت‌آمیز بوده است و برای تمامی استان‌ها پیشنهاد می‌شود.
