کتاب مزبور یکی از آثار بسیار مهم و راهگشا در حوزه اصول اساسی روش شناسی حقوق بین‌الملل می‌باشد که در هفت فصل به رشته تحریر در آمده است و بنابر قلم فرسایی استاد محترم آقای دکتر گودرز افتخار جهرمی استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی که در مقاله نغزی با عنوان: «نقد کتاب: هفت اقلیم «عقل» در روش شناسی حقوق بین‌الملل نگاهی تحلیلی به کتاب «سیر عقل در منظومه حقوق بین‌الملل»، چاپ شده در مجله حقوقی بین‌المللی سال ۳۶ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۶۰»، به نقد عالمانه کتاب پرداخته‌اند و نظراتشان بدین صورت منعکس شده است:« به طور کلی می‌توان گفت که این کتاب، اصول اساسی روش شناسی حقوق بین‌الملل را به صورتی موجز و دقیق به عبارت درآورده و در تمامی مباحث کوشیده تا آنجا که ممکن بوده است حق مطلب را بیان کند. به نظر می‌رسد که مؤلف کتاب در هر منزل که وارد شده، برای نیل به حقیقت مطلب، عاشقانه اما با چشمانی باز، گام برداشته است».
از طرفی، یکی از معضلات جدی در حوزه علوم انسانی از جمله حقوق بین‌الملل، فقد منابع و کتب مناسب در زمینه روش شناسی به زبان شیوای پارسی است که باز هم به قلم دکتر گودرز افتخار جهرمی در خصوص نقد کتاب مورد اشاره در همان مقاله آمده است که:«در ایران تا کنون درباره روش شناسی حقوقی، تحقیقی جدّی به عمل نیامده است. به نظر می‌رسد که کتاب سیری در منظومه حقوق بین‌الملل تا حدودی این خلاء را پُر کرده باشد».
دکتر فلسفی، که از برجسته‌ترین اساتید حقوق بین‌الملل و نیز در زمینه فلسفه و روش شناسی این رشته در کشور می‌باشند، با نثری جامع و موشکافانه توانسته‌اند اولا، روش‌های کاربردی در پهنه این علم را به خواننده بشناسانند و ثانیا، با تحلیل و بررسی آخرین تحولات و پرونده‌های بین‌المللی به عنوان شاهد مثال و یا یک موضوع مورد تحلیل، روش ذهنی ارائه شده را با عینیات اتفاق افتاده منطبق نمایند و خواننده علاقمند را به وجد آورند؛ آنچنان که در نوشته‌ای به قلم آقای مهدی جوادی با عنوان: «گذری بر یک پیشگفتار» که متعاقب چاپ اخیر کتاب مورد بررسی نگارش شده است، ایشان از اتخاذ رویکرد و روش‌های نویسنده فاضل به شوق آمده و منبعث از استدراک خویش ناشی از اثر مزبور بیان داشته: «با اینکه نظام حقوقی در سایر اجزاء نظام اجتماعی، حل نمی‌شود و شکل و ویژگی‌های مخصوص به خود را حفظ می‌کند اما این امر، بدین معنا نیست که پس از ایجاد یک قاعده حقوقی، کار تحلیل اجتماعی در حقوق به پایان می‌رسد».
به عنوان مثال، مسئله «دریای خزر» در این کتاب در قسمت «روش شناسی خاص حقوق بین‌الملل عمومی» به گونه‌ای دقیق اما کوتاه برای تنویر ذهن خواننده محترم مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است که نشان از جامع نگری نگارنده و توجه وی به واقعیات نیز دارد.
هرچند که اینجانب در مقام نقد این کتاب نبوده و نیستم و صرفا به بیان معرفی آن به عنوان یک علاقمند به حوزه‌های مبنایی حقوق بین‌الملل مبادرت می‌نمایم، اما به عنوان پیشنهاد به سایر علاقمندان حقوق بین‌الملل بدین وسیله تاکید می‌کنم که تمرکز این کتاب بر مباحث شکلی و روشی حقوق بین‌الملل بوده و مناسب است طالبان علم و حقیقت، بدواً در حوزه ماهوی نیز دیگر کتاب دکتر فلسفی با نام «صلح جاویدان و حکومت قانون»، چاپ شده در سال ۱۳۹۰ توسط نشر نو را مطالعه نمایند. در واقع، به نظر این دو کتاب مکمل یکدیگرند و موجب قوام، ثبات و سیستماتیک شدن ذهن خواننده علاقمند می‌گردد.
به نظر اینجانب، نقطه قوت نگارنده فاضل در نگارش این دست آثار را به دلایلی از جمله: درک عمیق نسبت به عدم آثار مناسب روشی و فلسفی در حوزه علوم انسانی به ویژه حقوق بین‌الملل و، تسلط بسیار ژرف به زبان‌های مرجع، نیز می‌بایست دانست؛ زیرا، اساس و شالوده‌های علوم انسانی به ویژه حقوق بین‌الملل در آثار بزرگانی چون کلسن، هارت، سانتی رومانو، ژرژ سل، دوگی و دیگران منعکس است که بدون فهم و درک عمیق نسبت به زبان آن‌ها و از طرفی درک فلسفی مفاهیم تجلی یافته از اذهان آن بزرگان، تحلیل، تجزیه، نقد و نگارش نظرات ایشان امکان پذیر نیست.
همچنین، مسئله نقد و نقادی علمی به ویژه یکی از معضلات بزرگی است که دکتر فلسفی در پیشگفتار اخیر اثر بدان اشاره و ابراز تاسف کرده‌اند که باز هم نشان از قدرت علمی و ذهن پویا و دغدغه مند در گشودن مسیرهای بسیار ارزنده و مبارک در ترغیب علاقمندان به اندیشیدن و اساسا درست اندیشیدن دارد.
اینجانب به سهم خویش، خود و همه ی علاقمندان به حوزه علوم انسانی و حقوق بین‌الملل را، اعم از اساتید معزز، قضات مبرز، دانشجویان جویای علم و وکلای حاذق را به مطالعه، تفکر، تفقه و ژرف اندیشی در آثار دکتر فلسفی دعوت می‌کنم و اذعان می‌دارم که بنا به توصیه شاعر والامقام مولوی
«آب دریا را اگر نتوان کشید / هم به قدر تشنگی باید چشید».
* فارغ التحصیل حقوق بین‌الملل از دانشگاه تهران