سلبریتیسم در کشور ما حالا دیگر تبدیل به پدیده ای شده که چالشهای متعددی را در پی داشته است. این چالش از زمانی به صورت جدی مطرح شد که شبکه های اجتماعی رسانه ای را در اختیار یکایک افراد قرار داد و موجب شد تا همه کسانی که به اینترنت و شبکه های اجتماعی دسترسی دارند، تریبون داشته باشند و هر کس تریبون در اختیار داشته باشد، قدرت را هم در اختیار دارد. به خصوص اگر این تریبون با عناصر دیگری همچون شهرت و ثروت هم همراه شود. حالا هم جانعه با گروهی از افراد مواجه است. ه با سرمایه این کشور و مردم در جایگاه یک بازیگر، ورزشکار یا هنرمند مشهور شده و به چهره یا سلبریتی تبدیل شده اند و شبکه های اجتماعی، رسانه ای را در اختیار این افراد قرار داده است و با عنایت به شناخته شدنشان یقینا تعداد دنبال کنندگان و افرادی که از حرفها و اظهار نظر هایشان تاثیر می پذیرند، دامنه ای به مراتب وسیع تر از اثرگذاری حرفها و اظهارنظرهای افراد عادی جامعه دارد. اما طی سالهای اخیر و با گسترش ضریب نفوذ شبکه های اجتماعی در کشور، شاهد شکل گیری پدیده سلبریتیسم هستیم؛ چهره هایی که خیلی هایشان در حیطه فعالیت کاری خودشان هم به عنوان افراد باسواد و خبره شناخته نمی شوند اما به خودشان اجازه می دهند درباره هر چیز و هر اتفاقی اظهار نظر کنند و با این اظهار نظرهای غیر کارشناسانه و بعضا نادرست و کذب موجب تشویش اذهان عمومی می‌شوند و آثار این نظرات و صحبتهای نادرست مطرح شده از سوی این افراد تا مدتها در جامعه باقی می ماند.
حاشیه های هشتک واکسن بخرید
آخرین حواشی مرتبط با این اظهارات نادرست و کذب هم در ماجرای هشتک سازی ها برای واکسن کرونا شکل گرفت. جریانی که با فوت دو فوتبالیست مشهور کشورمان مهرداد میناوند و علی انصاریان شدت بیشتری گرفت و سلبریتی ها با سوء استفاده از فوت این دو فوتبالیست، آنها را «شهید واکسن» خواندند. این در حالی است که طبق شواهد علمی همچنان میزان اثرگذاری واکسنهای کرونا در هاله ای از ابهام قرار دارد و کشوری همچون امریکا با وجود آنکه بیش از یک ماه است واکسیناسیون همگانی مردمش را علیه کرونا آغاز کرده در رتبه نخست مرگ و میرهای کرونایی قرار دارد و آمار فوتی های روزانه کرونا در این کشور به روزانه ۴ هزار نفر هم رسیده است. دلیل ماجرا هم روشن است. تاکنون در جهان ۴۳ میلیون د‌وز واکسن کرونا تولید شده که با توجه به جمعیت بیش از ۷ میلیارد نفری در جهان این واکسن‌ها ۵/ ۰ د‌رصد جمعیت جهان را شامل می‌شود. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان سازمان بهداشت جهانی معتقد‌ند که با تزریق واکسن به ۸۵ د‌رصد جمعیت هر کشوری می‌توان نسبت به بیماری کرونا احساس ایمنی کرد.
در چنین شرایطی و در حالی که جامعه بابت شیوع و مرگهای کرونایی ملتهب و مردم نگرانند ، اظهارنظرهای غیر علمی و کذب سلبریتی ها توانسته است افکار عمومی جامعه را بیش از پیش مشوش کرده و مردم را سردرگم کند؛ موضوعی که طبق قانون جرائم رایانه ای جرم محسوب شده و می طلبد تا دادستانی به عنوان مدعی العموم وارد ماجرا شده و از یک جایی جلوی اظهارنظرهای کذب و نادرست جریان سلبریتیسم که خیلی وقتها با اهداف و اغراض سیاسی مطرح می شود و پشت پرده اش به آن سوی آب باز می گردد را بگیرد.
قانون و نشر اکاذیب از سوی جریان سلبریتیسم
اغلب اظهار نظرهای سلبریتی ها با رفتارشان زمین تا آسمان فرق دارد؛ افرادی که ساعت مچی شان نزدیک به یک ماشین پراید قیمت دارد، از گرانی گلایه می کنند یا افرادی که در جشنها و دورهمی هایشان تنها چیزی که دیده نمی شود رعایت شیوه نامه های بهداشتی است در قامت کارشناس سلامت ظاهر می شوند. بعضی اظهارات این افراد چندان ضرری به مردم و جامعه نمی زند اما برخی حرفهایشان می تواند مردم و دنبال کنندگانی که آنرا باور می کنند با چالش جدی مواجه کند. اینجاست که دیگر هنگام ورود قانون به ماجرا فرا می رسد. اما ببینم قانون درباره این رفتار های سلبرتیسم چه می گوید .
نشر اکاذیب به معنای اشاعه و انتشار اخبار کذب و خلاف حقیقت است که شخص با قصد ضرر رساندن به دیگری یا تشویش اذهان عمومی نسبت به آن اقدام می کند. عنصر قانونی جرم نشر اکاذیب ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی است که قانونگذار در این ماده اعلام داشته است:
«هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هر گونه اوراق چاپی یا خطی با امضاء یا بدون امضاء اکاذیبی را اظهار نماید یا با همان مقاصد اعمالی را برخلاف حقیقت رأساً یا به عنوان نقل‌قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد اعم از اینکه از طریق مزبور به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به‌غیر وارد شود یا نه علاوه بر اعاده حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از ۳ ماه تا ۱/۵ سال یا شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم شود.»
نشر اکاذیب در فضای مجازی
جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی نیز محقق می شود و ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه‌ای تصریح شده است.
جرم نشر اکاذیب اگر به شیوه سنتی واقع شود و مشمول مندرجات ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی بشود و یا اگر از طریق مطبوعات صورت پذیرد قابل گذشت است و در صورت شکایت شاکی خصوصی تعقیب شروع و با گذشت وی تعقیب متوقف خواهد شد اما اگر نشر اکاذیب از طریق سیستم های رایانه ای یا مخابراتی واقع شود به طوری که مشمول ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه ای باشد در خصوص قابل گذشت بودن آن اختلاف نظر وجود دارد که نظر اکثریت برغیر قابل گذشت بودن آن است.
ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه‌ای (مصوب ۱۳۸۸) در این خصوص مقرر کرده است که «هر کس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی به وسیله سامانه رایانه‌ای یا مخابراتی اکاذیبی را منتشر نماید یا در دسترس دیگران قرار دهد یا با همان مقاصد اعمالی را بر خلاف حقیقت، رأساً یا به عنوان نقل قول، به شخص حقیقی یا حقوقی به طور صریح یا تلویحی نسبت دهد، اعم از اینکه از طریق یادشده به نحوی از انحاء ضرر مادی یا معنوی به دیگری وارد شود یا نشود، افزون بر اعاده حیثیت (در صورت امکان)، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهدشد.»
مسئولان ورود کنند
بنابراین با توجه به آنچه که در قانون مجازات اسلامی، قانون مطبوعات و قانون جرایم رایانه‌ای آمده است، هرگاه کسی با نوشته، اعلامیه، سخنرانی، صحبت کردن، انتشار مطالب مطبوعاتی، نوشتن در فضای مجازی یا هر نوع دیگری اقدام به نشر اکاذیب با قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی کند، از نظر قانون مجرم بوده و باید پاسخگوی رفتار خود باشد. بر اساس این موارد قانونی به نظر می رسد لازم است تا هم وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت جامعه از سلبریتی هایی که در رابطه با مسائل سلامت مردم مطالب کذب و نادرست منتشر می کنند و از یک سو موجب تشویش اذهان عمومی می‌شوند و از سوی دیگر گاهی با توصیه های عجیب مانند مصرف داروی خاص یا نزدن واکسنی دیگر سلامت مردم و جامعه را به خطر می اندازند، شکایت کند و هم با عنایت به آثار سوء این اظهارات و مطالب خلاف واقع مدعی العموم به این ماجرا ورود کند و جلوی جریان سلبریتیسم انحرافی را بگیرد.
