
مسئله تبعیض نژادی و نژادپرستی در آمریکا، یکی از بزرگترین معضلات اجتماعی و اقتصادی در این کشور محسوب می شود. پیشینه نژادپرستی در آمریکا به شکلگیری این کشور و مهاجرت اروپاییان به این سرزمین بازمیگردد. سفیدپوستان انگلیسی، فرانسوی و اسپانیایی با مهاجرت به این کشور برای اولین بار، ایده برتری نژاد خود و وحشی خواندن بومیان آمریکایی را مطرح کردند و سپس تجار اروپایی حدود ۱۵ میلیون سیاهپوست آفریقایی را به قاره آمریکا انتقال دادند تا در کشتزارها و معادن جدید به کار گرفته شوند.
برده داری، جداسازی نژادی، مدارس جداگانه برای سرخپوستان و اقلیتهای نژادی و اردوگاههای بزرگ برای لاتین تبارها از نمادهای نژادپرستی در آمریکا محسوب میشود. با اعلام استقلال و شکلگیری دولت مستقل آمریکا، نژادپرستی هرگز در جامعه آمریکا از بین نرفت و سیاهپوستان همچنان از بسیاری از حقوق مدنی محروم بودند. حتی حق مالکیت برای آنها محدود بود و آنها حق تصدی پستهای مهم سیاسی را نداشتند. براساس قانون جیم کرو (Jim Crow Laws) با عنوان قانون «جدا اما برابر» که بین سالهای ۱۸۷۶ تا ۱۹۶۵ در ایالتهای مرزی و جنوبی آمریکا به اجرا درآمد، همه اماکن عمومی برای سیاهپوستان و سفیدپوستان جدا شد. مدارس دولتی، اتوبوس، قطار و حتی پارکها جدا شدند. وقوع جنگ جهانی دوم و شرکت گسترده سیاهپوستان در مبارزه علیه جبهه متحدین، این امید را در دل این نژاد ایجاد کرد که شاید بتوانند به موقعیتی برابر با سفیدپوستان دست پیدا کنند. اما مقاومت در برابر ادغام نژادی همچنان در ایالتهایی که در گذشته در آنها بردهداری وجود داشت ادامه یافت. به همین دلیل مبارزات جنبشهای آزادیخواهانه سیاهپوستان به شکل جدی ادامه یافت تا اینکه منجر به تصویب قانون «از بین رفتن تبعیض علیه اقلیتها» در حقوق مدنی سال ۱۹۶۴ شد و قانون جیم کرو به طور کلی لغو شد. اما با تصویب این قانون، مسئله نژادپرستی در آمریکا به پایان نرسید. به عنوان مثال در برخی ایالتهای آمریکا، ازدواج میاننژادی ممنوع بود. در سال ۱۹۶۷ میلدرد لاوینگ، یک زن سیاهپوست و ریچارد لاوینگ یک مرد سفید در ویرجینیا به دلیل اینکه با یکدیگر ازدواج کرده بودند، به یک سال زندان محکوم شدند. چرا که آنها «قانون همگرایی جنسیتی سال ۱۹۲۴» را که در آن هر نژادی باید با هم نژاد و هم طبقه خود ازدواج میکرد، نقض کرده بودند. این مسئله به قدری در افکار عمومی بویژه در میان رنگین پوستان بازتاب داشت که در نهایت دیوان عالی آمریکا در سال ۱۹۶۷ قانون همگرایی در ازدواج را فاقد اعتبار دانست.
نژادپرستی در ایالات متحده آمریکا پدیده جدیدی نیست. ۴۰۰ سال پیش مردم آفریقاییتبار به این سرزمین آمدند؛ هنوز که هنوز است ادعای سیاهان در زمینه شهروندی و آمریکایی بودن در بهترین حالت درهاله ای از ابهام و در بدترین حالت نادرست بوده است. به باور بسیاری از کارشناسان این جریان نژادپرستی و خودبرترپنداری در آمریکا، بعد از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری این کشور جان تازهای گرفته است.
بسیاری از مردم معتقدند او و مشاورانش مستقیم و غیرمستقیم از تحرکات نژادپرستانه حمایت می کنند و در اظهارات خود به صراحت عبارتهای نژادپرستانه به کار می برند. اقدامات توهینآمیز دونالد ترامپ، درباره مهاجران برخی کشورها یکی از این موارد است.
به عنوان مثال، در سال ۱۹۷۳، وزارت دادگستری آمریکا، پروندهای علیه ترامپ و شرکتش را مطرح کرد. در این پرونده ترامپ متهم به تبعیض میان مستاجران سیاهپوست و سفیدپوست شد. ترامپ در ان زمان، صاحب یک شرکت املاک و مستغلات بود و رسما اعلام کرده بود: برای سیاهان خانه نداریم. در سال ۲۰۱۱، وی در مخالفت با باراک اوباما اعلام کرد که او در آمریکا به دنیا نیامده است. او همچنین در یکی از سخنرانیهای خود در جریان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری در سال ۲۰۱۶، مهاجران مکزیکی را مشتی جنایتکار و تجاوزگر نامید. همچنین با انتشار آمار جعلی در توئیتر خود اعلام کرد که اکثر جنایتهای آمریکا توسط سیاهپوستان انجام می شود و این اتهامات را در سخنرانیهای متعدد خود علیه غیرسفیدپوستان ادامه داد. او همچنین در سال ۲۰۱۸، در نشستی در کاخ سفید درباره مهاجرت، کشورهایی نظیر السالوادور، هائیتی و برخی کشورهای افریقایی را چاه توالت نامید.
ابراز چنین سخنانی از سوی ترامپ ریشه در نگرشهای نژادپرستانهای دارد که همواره در ایالات متحده امریکا وجود داشته است. واقعیت این است که رئیس جمهوری آمریکا که هر روز به بهانه عدم رعایت حقوق بشر، یکی از کشورهای مستقل جهان را مورد نکوهش قرار می دهد، خود یکی از بزرگترین ناقضان حقوق بشر است زیرا تبعیض نژادی و نژادپرستی مطابق قوانین بین الملل جزء خشونتهای جدی حقوق بشری قلمداد می شوند.
کماکان، سیاهپوستان در بطن جامعه آمریکایی، در درجه دو قرار میگیرند. بسیاری از مالکان شرکتهای بزرگ، تمایلی برای استخدام سیاهان ندارند و به طور عمده محلههای پایین شهر محل زندگی سیاهان است. با وجود بهبود زندگی رنگین پوستها، زندگی برای میلیونها سیاهپوست از طبقه فقیر و کم درآمد جامعه تغییری نکرده است. هنوز سیاهان در مقایسه با سفیدپوستان برای کاری مشابه دستمزد کمتری دریافت می کنند و میزان بهره مندی آنان از امکانات رفاهی همچون خانه و خودروی شخصی یا تملک اوراق بهادار به مراتب کمتر از سفیدپوستان است. شکاف ثروت میان سفیدپوستان و سیاهپوستان در آمریکا بسیار گسترده است. در حالی که از هر سه سفیدپوست در آمریکا یکی از آنها صاحب خانه است، این رقم برای سیاهپوستان، یک نفر در هر ده نفر است. سازمان اتحادیه شهری که یکی از سازمانهای معتبر سیاهپوستان ایالات متحده به شمار می آید، در گزارشی اعلام کرده که ۲۵ درصد جمعیت ۴۰ میلیونی سیاهپوستان امریکا زیر خط فقر زندگی میکنند، در صورتی که ۱۰ درصد جمعیت ۲۵۰ میلیونی سفیدپوست زیر خط فقر هستند. همچنین در آمار رسمی میزان بیکاری سیاهپوستان معادل ۱۰ درصد و در مورد سفیدپوستان ۴ درصد تخمین زده شده بود.
در آمریکا نرخ مرگ و میر کودکان سیاه دو برابر کودکان سفید است. براساس آمار از هر هزار کودک سیاهپوست، سالانه ۱۱.۳ کودک میمیرند که تقریبا چهار هزار کودک در سال هستند. اما از هر هزار کودک سفیدپوست، ۴.۹ درصد می میرند. جان مادران سیاه نیز سه تا چهار برابر جان مادران سفیدپوست در خطر است.
در سیستم سیاسی آمریکا هم نژادپرستی، کاملا آشکار است. اکثریت اعضای الکترال کالج سفیدپوست هستند. اعضای کنگره نیز اکثرا سفیدپوست هستند و تناسبی با جمعیت نژادی آمریکا ندارند. بر اساس گزارشهای موجود، بیش از دو میلیون آمریکایی آفریقاییتبار با محدودیتهایی برای رأیدهی مواجه هستند.
تبعیض نژادی در زمینه بهداشت از دیگر معضلات اجتماعی در آمریکاست. نتایج تحقیق موسسه سلامت نشان می دهد که آمریکاییها با توجه به نژاد و مذهبی که دارند، خدمات متفاوتی دریافت می کنند. سیاهپوستان آمریکایی بیمه درمانی ضعیفتری دارند. بسیاری از جمعیت سیاهان اصولا از هیچ خدمات بیمهای برخوردار نیستند و به دلیل هزینههای بالای خدمات پزشکی در آمریکا امکان مراجعه به پزشک برای درمان را ندارند.
اخبار متعدد حاکی از تبعیض در ارائه خدمات پزشکی به رنگین پوستان در دوره شیوع کروناویروس در آمریکا است. آمارها نشان میدهند که بیشترین جانباختگان و مبتلایان به بیماری کووید-۱۹ در آمریکا سیاهپوستان هستند. تبعیض نژادی سابقه ای طولانی در نظام قضایی ایالات متحده امریکا نیز دارد. بر اساس گزارش دیده بان حقوق بشر مردان افریقایی-امریکایی ۶ برابر بیشتر از مردان سفیدپوست به عنوان مجرم دستگیر شده و روانه زندان می شوند. دادگاهها و نظام قضایی آمریکا نیز دارای سیستمی با ساختار نژادپرستانه هستند و به عبارتی همیشه حق با یک سفیدپوست است.
زندانهای امریکا هم عمدتا از زندانیان سیاهپوست انباشته شده و تعداد افراد سیاهپوست محکوم شده به اعدام یا حبسهای طولانی همچون تعداد مبتلا به انواع ناهنجاریهای اجتماعی همانند مصرف مواد مخدر بیش از متوسط جامعه است.
در حقیقت نادیده گرفتن برخی از حقوق بشر از جمله آزادی بیان آن هم برای اقلیت سیاهپوست از یک سو و نابرابری و بی عدالتی در رسیدگی به پروندههای مجرمانه این اقلیت از سوی دیگر، تبعیض آشکار نژادی را در ایالات متحده امریکا به نمایش می گذارد.
آمار رو به افزایش تجاوز جنسی به دختران رنگین پوست و سیاهپوست امریکایی نیز قابل تامل است. اگرچه دختران آفریقایی-امریکایی تبار ۱۴ درصد از کل جمعیت دختران آمریکا را به خود اختصاص داده اند، اما ۳۳.۲ درصد از قربانیان سوءاستفاده، خشونت جنسی و تجاوز همین گروه هستند. دختران بومی امریکایی (سرخپوستان) نیز بالاترین آمار را به خود اختصاص داده اند.
پلیس آمریکا نیز رفتار تبعیض آمیزی علیه سیاهپوستان اعمال می کند. براساس مطالعه انجام شده توسط دانشگاه سلامت عمومی در بوستون، درجه ای از نژادپرستی ساختاری در پلیس آمریکا وجود دارد. یک جوان سیاهپوست آمریکایی ۲۱ بار بیشتر از یک جوان سفیدپوست همسن خودش در معرض کشته شدن توسط پلیس است. در سالهای اخیر، شلیک ماموران پلیس به جوانان سیاهپوست و صدور احکام تبرئه علیه ماموران متخلف و قاتل، تصویر متفاوتی از نژادپرستی و تبعیض نژادی را در امریکا به نمایش گذاشت. قتل جرج فلوید در هفتههای اخیر، بار دیگر یادآور شکاف عمیق بین نژاد سفیدپوست و سیاهپوست شد و اعتراضات ایالتهای آمریکا بعد از کشته شدن وی، مصداق عینی رفتار ظالمانه انزجار عمومی از پلیس آمریکا با سیاهپوستان است. درخواست فلوید شهروند سیاهپوست از پلیس سفیدپوست آمریکایی در هشت دقیقه آخر زندگیاش برای نفس کشیدن و ویدئوی کوتاهی از این صحنه تلخ در روشنایی روز شهر مینیاپولیس، نه تنها مرزهای جغرافیایی ایالات متحده را درنوردیده بلکه جهان را شوکه کرده است. اعتراضهای اخیر ایالتهای آمریکا نشان می دهد که آمریکا فراتر از تغییر سیاستهای حاکم بر تشکیلات امنیتی و پلیس، نیازمند اصلاحات عمیق اجتماعی است؛ حضور جوانان سفیدپوست در کنار شهروندان سیاهپوست نشانه آمادگی همه اقشار جامعه برای تغییر نگرش به اقلیت سیاهپوست و حل و فصل این منازعه نابرابر است.
یکی از مهمترین پیامدهای نژادپرستی در آمریکا، دوقطبی شدن جامعه است. بهویژه اینکه برخی از سفیدپوستان آمریکایی بعد از پیروزی ترامپ بر منحصر به فرد بودن خودشان اعتقاد بیشتری پیدا کرده اند و همین مسئله نژادپرستی و تبعیض در این کشور را بیشتر کرده است. نژادپرستی در آمریکا مقولهای نهادینه شده و ساختاری است؛ نظام آموزشی، نظام بهداشتی، دستگاه قضایی، پلیس، سرویسهای امنیتی و نهادهای اجرایی به صورت نهادینه نژادپرست هستند و به برتری نژاد سفید آنگلوساکسون پروتستان اعتقاد دارند و ترامپ نیز در حال حاضر این ساختار نژادپرستانه را نمایندگی میکند. نژادپرستی درآمریکا به ویژه در ایالتهای مرکزی و جنوبی کشور هنوز بهطور گسترده و ریشهداری جریان دارد و تا تحقق کامل ریشه کن شدن گرایشهای نژادپرستانه در جامعه آمریکا راه درازی در پیش است.